دستگیری بدون حکم قضایی

قوانین قوانین ایران، تنها در برخی موارد استثنایی، به شرح، مقام قضایی می تواند به جای ارسال احضاریه، زیر را دستگیر کند:

1. در جرائم مشهود یعنی جرائمی که عمل مجرمانه یا آثار آن توسط نیروی انتظامی یا سایر ضابطان قضایی دیده شود، می توان بدون دستور قضایی اقدام به جلب کرد. به طور مثال دستگیری فرد که در حال شعار نویسی بر ضد حکومت بر روی دیوار است، جایز است.

2. در جرایم غیر مشهود یعنی جرمی که نیاز به کشف و تحقیق دارد، قاضی نخست مکلف به ارسال احضاریه است و تنها در صورت عدم حضور می تواند برگ را جلب کند. به عنوان نمونه، چه کسی به جرم جاسوسی تبدیل شود، در مراجع قضایی ابتدا باید تحقیق کند در مورد جرم و ارتباط آن با انجام می دهند. اگر لازم باشد بر علیه وجود داشته باشد، از طرف دادسرا ابتدا برای او احضاریه ارسال می شود و تنها در صورت عدم حضور وی می تواند حکم جلب را صادر کند

.3. در مواردی که شخص به ارتکاب جرانمی که مجازات قانونی آن اعدام و قصاص است و یا متهم ولگرد باشد، این اختیار به مقام قضایی داده شده تا پیش از ارسال احضاریه را جلب کند.

بنابر این قوانین، دستگیری فعالان سیاسی و مدنی با مراجعه به ماموران امنیتی آنها به خانه یا محل کار و بدون اینکه قبلا توسط مقام قضایی (دادستان قاضی) احضار شده باشند و به دادگستری مراجعه کنند، کاملا غیرقانونی است.