برائت پزشک

در نظر داشته باشید

اگر پزشک بتواند هر یک از موارد مذکور در بالا را به اثبات برساند، دیگر ضامن دیه ناشی از فوت یا ورود صدمه بدنی به مریض نیست.

با توجه به ماده 495 قانون مجازات می‌توان گفت که اخذ برائت نامه پزشکی از مریض، باعث سلب مسئولیت کیفری از پزشک معالج نسبت به پرداخت دیه ناشی از فوت یا ورود صدمه جسمی به مریض حین معالجه است. باید به این نکته توجه داشته باشیم که اخذ برائت نامه در صورتی باعث سلب مسئولیت کیفری از پزشک می‌شود که پیش از اقدام به معالجه و انجام جراحی، از مریض گرفته شده باشد.

برائت نامه پزشکی و ضرورت تحصیل آن

با توجه به تبصره ماده 495 قانون مجازات اسلامی می‌توان گفت، پزشکی که در حین معالجه و جراحی مریض مرتکب قصور و تقصیر نشده است، ضامن خسارات وارد شده به مریض نیست، حتی اگر از او برائت نامه نیز نگرفته باشد. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت، امکان دارد مریض در حین جراحی و معالجه فوت کند یا دچار صدمه بدنی شود اما فوت مریض و ورود صدمه بدنی به او ناشی از قصور و تقصیر پزشک معالج نباشد. در این حالت پزشک، ضامن پرداخت دیه ناشی از فوت یا صدمه به مریض در حین معالجه و جراحی نیست، حتی اگر از او برائت نامه نیز نگرفته باشد.

البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر پزشک از مریض برائت نامه نگرفته باشد، در صورتی ضامن پرداخت دیه او نیست که بتواند عدم قصور و تقصیر خود را در حین معالجه و جراحی، به اثبات برساند. به همین دلیل اگر پزشک نتواند عدم قصور و تقصیر خود را در حین معالجه و جراحی مریض ثابت کند، ضامن دیه فوت و صدمات وارد شده به او در حین معالجه و جراحی است.

شرایط سلب مسئولیت کیفری از پزشک

از طرف دیگر امضای متن برائت نامه پزشکی توسط مریض باعث سلب مسئولیت کیفری از پزشک می‌شود. به زبان ساده‌تر، اگر برائت نامه پزشکی از مریض اخذ شده باشد، دیگر پزشک مسئول پرداخت دیه ناشی از فوت یا ورود صدمه بدنی به او نیست. مگر در صورتی که مریض یا اولیای او بتوانند ثابت کنند که پزشک در حین معالجه و درمان، مقررات طبی و اصول فنی را رعایت نکرده و مرتکب قصور و تقصیر شده است. به صورت خلاصه در خصوص برائت نامه پزشکی و ضرورت تحصیل آن می‌توان گفت که اخذ برائت نامه در پزشکی باعث می‌شود که بار اثبات مسئولیت کیفری پزشک بر عهده مریض یا اولیاء او قرار بگیرد.

ضمانت اجرای عدم اخذ برائت نامه پزشکی از مریض

با توجه به ماده 495 قانون مجازات اسلامی می‌توان گفت، در صورتی که پزشک پیش از معالجه و درمان مریض از او برائت نامه نگرفته باشد، مسئول پرداخت دیه ناشی از فوت یا صدمه وارده به او در حین معالجه و جراحی است. در این حالت، مسئولیت کیفری پزشک نسبت به پرداخت دیه مریض در صورتی از او سلب می‌شود که بتواند ثابت کند در حین معالجه و درمان مریض مرتکب قصور و تقصیر نشده است.

 

 

 

در چه مواردی اخذ برائت نامه پزشکی از مریض ضرورت ندارد؟

در برخی از موارد، کادر درمان تشخیص می‌دهد که وضعیت مریض، اورژانسی است و اگر فوری جراحی نشود، زندگی یا سلامت جسمانی او به خطر میفتد. موارد زیر، حالت فوری و اورژانسی محسوب می‌شوند:

1. خطر شدیدی جان و جسم مریض را تهدید می‌کند و اگر زود معالجه و درمان نشود امکان مرگ یا ورود صدمه شدید به او وجود دارد؛

2. مریض یا مصدوم، بیهوش شده یا در حالت اغما فرو رفته و قادر به اجازه دادن نباشد و کادر درمان نتوانند به بستگان او دسترسی پیدا کنند؛

3. تمام اقدامات پزشکی کادر درمان به منظور رفع مخاطرات جسمانی از مریض انجام شود.

در این موارد، کادر درمان پیش از اخذ برائت نامه از مصدوم می‌توانند نسبت به جراحی و درمان او اقدام کنند. همچنین، در این موارد، عدم اخذ برائت نامه از مصدوم باعث ایجاد مسئولیت کیفری برای کادر درمان نمی‌شود.

تفاوت رضایت نامه و برائت نامه پزشکی

تا اینجا درباره اهمیت برائت نامه پزشکی و موارد کاربرد و استفاده آن توضیح دادیم. احتمالا شما درباره رضایت نامه پزشکی نیز شنیده باشید و اینطور برداشت کنید که این دو اصطلاح مشابه یکدیگر هستند. اگر اینطور فکر می‌کنید، باید بگوییم که برداشت صحیحی نیست. در واقع برائت نامه پزشکی و رضایت نامه در مواردی با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند. تفاوت مهم آن دو، این است که رضایت نامه را هم خود بیمار و هم همراه بیمار باید امضا کنند و حتی در مواقعی لازم است که صرفا همراه بیمار، رضایت نامه را امضا کند. در واقع مطابق قانون همراه بیمار باید برای انجام یک عمل پزشکی رضایت داشته باشد و رضایت خود را در قالب یک رضایت نامه اعلام کند. برای مثال، معمولا در عمل‌های جراحی مربوط به کودکان، ولی و سرپرست کودک باید رضایت نامه پزشکی را امضا کند.
از طرف دیگر، برائت نامه با هدف شرح تمام اقدامات پزشکی که قرار است برای بیمار انجام شوند و همچنین با هدف شرح تمام احتمالات و عوارض جراحی، امضا می‌شود و کاربرد مهم آن، سلب مسئولیت کیفری از پزشک است. در واقع اگر مشخص شود که پزشک تمام موازین علمی و اصول فنی را به صورت کامل رعایت کرده است، نسبت به عوارضی که پیش می‌آید، مسئولیت کیفری نخواهد داشت.

با این حال، فارغ از عنوان رضایت نامه یا برائت نامه، محتوای متنی که امضا می‌کنید، اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم حتما به محتوای برائت نامه یا رضایت نامه‌ای که به شما ارائه می‌شود، دقت داشته باشید.

 

 

اخذ برائت پزشکی چیست؟

اخذ برائت پزشکی، به معنای کسب رضایت آگاهانه و کتبی از بیمار یا ولی او قبل از انجام هرگونه عمل جراحی یا درمان پزشکی است. این اقدام، به موجب قوانین ایران، الزامی بوده و هدف آن، حفظ حقوق بیمار و کاهش مسئولیت پزشک در صورت بروز عوارض ناخواسته است.

در واقع، با اخذ برائت، پزشک به بیمار یا ولی او اطلاع می‌دهد که چه درمانی انجام خواهد شد، چه خطراتی ممکن است وجود داشته باشد و چه نتایجی انتظار می‌رود. بیمار نیز با امضای این فرم، تأیید می‌کند که اطلاعات لازم را دریافت کرده و با آگاهی کامل به انجام عمل جراحی یا درمان، رضایت می‌دهد. این امر، علاوه بر حفظ حقوق بیمار، به پزشک نیز این اطمینان را می‌دهد که در صورت بروز هرگونه مشکل، مسئولیت قانونی کمتری متوجه او خواهد بود.

 

به عبارت ساده‌تر، اخذ برائت پزشکی، یک توافقنامهٔ کتبی بین پزشک و بیمار است که در آن، هر دو طرف از حقوق و مسئولیت‌های خود آگاه هستند.

 

 

 

 

 

 

 

 

تقصیر پزشکی یعنی چه؟

تقصیر پزشکی به معنای اشتباه یا سهل‌انگاری پزشک در انجام وظایف خود است. این اشتباهات می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز پیدا کند، از جمله:

• بی احتیاطی: انجام کاری که یک پزشک معمولی انجام نمی‌دهد، مانند انجام جراحی غیرضروری.

• بی مبالاتی: ترک کاری که یک پزشک معمولی انجام می‌دهد، مانند بخیه نزدن صحیح محل جراحی.

• عدم مهارت: انجام کاری که پزشک، تخصص لازم برای انجام آن را ندارد.

• عدم رعایت مقررات: عدم رعایت قوانین و دستورالعمل‌های پزشکی.

• مسامحه: آسان‌گیری و سهل‌انگاری در انجام کار.

• غفلت: فراموش کردن انجام کاری که باید انجام می‌شد.

 

اثر اخذ برائت بر تقصیر پزشکی چیست؟

اگر پزشک، مرتکب تقصیر شود، حتی اگر برائت هم گرفته باشد، باز هم مسئولیت قانونی دارد. برائت تنها زمانی مؤثر است که پزشک هیچ گونه تقصیری نداشته باشد و عمل او مطابق با استانداردهای پزشکی باشد.

به عبارت ساده‌تر، برائت پزشکی مانند یک بیمه‌نامه برای پزشک است. اگر پزشک کارش را درست انجام دهد و مشکلی پیش بیاید، این بیمه‌نامه او را پوشش می‌دهد. اما اگر پزشک اشتباهی کند، اخذ برائت دیگر کارایی ندارد و پزشک باید مسئولیت عمل خود را بپذیرد.

 

 

رایند رسیدگی به پرونده‌های برائت و تقصیر پزشکی چگونه است؟

وقتی یک بیمار از پزشک شکایت می‌کند، معمولاً به دنبال دو هدف است. اول اینکه او می‌خواهد خساراتی که به دلیل اشتباه پزشک متحمل شده را جبران کند که این خسارات می‌تواند شامل هزینه‌های درمان، دستمزد از دست رفته، درد و رنج و… باشد. دومین دلیل این است که بیمار می‌خواهد پزشک به خاطر اشتباهش مجازات شود تا افراد دیگر را به سرنوشت او دچار نکند.

مرحلهٔ اول طرح شکایت به این شکل است که بیمار با تکیه بر اخذ برائت تشکیل پرونده می‌دهد و از پزشک شکایت می‌کند. بیمار می‌تواند به دو طریق شکایت کند:

• نظام پزشکی: این مرجع بیشتر به تخلفات حرفه‌ای پزشک رسیدگی می‌کند و مجازات‌هایی مانند توبیخ، تعلیق پروانه و… را اعمال می‌کند.

• دادگاه: اگر بیمار علاوه بر جبران خسارت، به دنبال مجازات کیفری پزشک هم باشد، باید به دادگاه شکایت کند.

در مرحلهٔ دوم، کارشناسان پزشکی قانونی با بررسی پرونده و انجام آزمایش‌های لازم، مشخص می‌کنند که آیا پزشک اشتباه کرده است یا خیر و اگر اشتباهی رخ داده، این اشتباه تا چه اندازه در بروز مشکل نقش داشته است.

پس از بررسی کارشناسان پزشکی قانونی، اگر دادگاه تشخیص دهد که پزشک مقصر است، حکم به پرداخت دیه و یا مجازات حبس می‌دهد. میزان دیه و مدت حبس به شدت جرم و شرایط پرونده بستگی دارد.

 

 

 

 

بانی مسئولیت پزشکی در قانون مجازات اسلامی 1392

قانونگذار در قانون جدید ، علاوه بر این که حقوق بیمار را مورد توجه قرار داده است ، در راستای حمایت از پزشکان ، گرفتن رضایت نامه و برائت نامه از بیمار را تحت شرایطی ساقط کننده ی مسئولیت پزشک دانسته است .در حقوق ، مسئولیت پزشک اصولا بر پایه ی نظریه ی تقصیر استوار است ؛ یعنی پزشک هنگامی مسئول و مکلف به جبران خسارت است که تقصیر او به اثبات برسد .

قانون مجازات اسلامی 1392 ، در راستای حمایت بیشتر از بیمار قدم هایی را برداشته است . قانون قبل تنها تقصیر را به عنوان دلیلی برای مسئولیت پزشک پذیرفته بود ، اما این قانون قصور علمی و عملی را نیز مورد توجه قرار داده است.برای توضیح مسئولیت پزشکی ابتدا ماده قانونی مربوط به آن را بیان کرده و پس از آن به توضیح منظور قانونگذار می پردازیم .

ماده 495 قانون مجازات اسلامی 1392 بیان می دارد که : " هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام می دهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد ، ضامن دیه است مگر آنکه عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا این که قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشود و چنانچه أخذ برائت از مریض به دلیل نابالغ یا مجنون بودن او ، معتبر نباشد و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد ، برائت از ولی مریض تحصیل می شود .

تبصره 1 : در صورت عدم قصور یا تقصیر پزشک در علم و عمل برای وی ضمان وجود ندارد هر چند برائت أخذ نکرده باشد .

تبصره 2 : ولی بیمار اعم از ولی خاص است مانند پدر و ولی عام که مقام رهبری است. در موارد فقدان یا عدم دسترسی به ولی خاص ، رئیس قوه قضاییه با استیذان از مقام رهبری و تفویض اختیار به دادستان های مربوطه به اعطای برائت به طبیب اقدام می نماید . "

از ظاهر این ماده اینطور برداشت می شود که قانون گذار اصل را بر مسئولیت پزشک گذاشته است و بعد استثنائات آن را بیان کرده است . یعنی کاملا باید همه ی جوانب در نظر گرفته شود و همه ی ضوابط پزشکی رعایت شود . در صورتی که حتی یک مورد کوچک رعایت نشود ، پزشک مسئول است . پس اگر عمل پزشک مطابق با مقررات پزشکی و موازین فنی نباشد ، مقصر است یعنی در حقیقت چه برائت گرفته باشد چه نگرفته باشد مقصر و مسئول است . 

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که فرد بالغ چون ولی ندارد ، نیاز به اخذ اجازه از ولی نیست و رضایت از خود فرد گرفته می شود . اما اگر فرد بیهوش باشد و نیاز به اقدام فوری باشد طبق اذن قانون یعنی بند ج ماده 185 و ماده 497 قانون مجازات اسلامی عمل میشود ؛ یعنی می توان بدون گرفتن رضایت نامه درمان را شروع کرد .  اما اگر اوژانسی نیست و اقدام فوری نیاز ندارد ، می توان منتظر هوشیاری فرد شد و از خود او رضایت گرفت .

بند ج ماده 158 : " ج - هر نوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخص یا اولیاء یا سرپرستان یا نمایندگان قانونی وی و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی انجام می شود (قابل مجازات نیست) . در موارد فوری أخذ رضایت ضروری نیست . "

ماده 497 : " در موارد ضروری که تحصیل برائت ممکن نباشد و پزشک برای نجات مریض ، طبق مقررات اقدام به معالجه نماید ، کسی ضامن تلف یا صدمات وارده نیست .

برای مطالعه بیشتر درباره مبانی مسئولیت پزشکی به مقاله مسئولیت های حقوقی پزشکان ، مراجعه کنید .

 

 

 

رضایت نامه بیمار چیست ؟

دریافت رضایت نامه در موارد پزشکی و درمانی همان امضاء فرمی است که به وسیله ی آن بیمار رضایت می دهد که خود را تحت تشخیص و درمان پزشک و یا تیم درمانی قرار دهد . او به این وسیله اعتماد خود را به تیم پزشکی اعلام می کند . برائت نامه فرمی است که در آن بیمار اعلام میکند که اگر پزشک مرتکب کوتاهی و یا شتباه نشود و با این حال به او آسیبی وارد شود ، او را مسئول نداند .

 فایده ی برائت این است که اگر پزشک از بیمار برائت نگیرد ، بار اثبات عدم تقصیر بر عهده ی خود او است ، اما وقتی از بیمار برائت میگیرد ، بار دلیل بر عهده ی بیمار است که باید در دادگاه تلاش کند ادعای خود ، یعنی مقصر بودن پزشک را اثبات کند . ما در مقاله ای نمونه فرم رضایت نامه بیمار را برای آشنایی بیشتر ارائه کرده ایم .

 

 

 

معنای قصور و تقصیر

برای روشن تر شدن موضوع لازم است درباره قصور و تقصیر و تفاوت های آن ها در زبان حقوقی بدانیم . ابتدا به بیان متن مواد قانونی می پردازیم و پس از آن توضیح مختصری درباره آن می دهیم .

تبصره 1 ماده 145 قانون مجازات اسلامی درباره ی تقصیر بیان می کند که : " تقصیر اعم از بی احتیاطی و بی مبالاتی است . مسامحه ، غفلت ، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها ، حسب مورد ، از مصادیق بی احتیاطی یا بی مبالاتی محسوب می شود  " .

 به طور کلی هرگاه پزشک بر طبق مطالب نوشته شده در کتاب های مرجع و اصول پزشکی و همچنین علوم روز رفتار نکرده باشه تقصیر دارد . از طرفی ترک فعل ، یا به عبارت دیگر ، هرگاه پزشک وظیفه ای که بر عهده دارد را ترک کند مسئولیت دارد . مثلا اگر پزشک در زمان کار ، استراحت کند و سبب تلف بیمار شود ، ضامن است . 

اما قصور همان طور که در ماده ی 495 در بالا ذکر شد ، از موارد مسئولیت است . قاصر یعنی کسی که قصور کرده است ، کسی است که نسبت به موضوعی جاهل است ، چه وقتی که موضوع را نمی داند ، چه آن زمان که فکر می کند می داند ولی در واقع نمی داند . در قانون جدید ، بر این موضوع که پزشک نمی تواند در دفاع از خود به جهل نسبت به موضوعات علمی استناد کند ، تاکید کرده است . برای مطالعه بیشتر به مقاله تفاوت تقصیر و قصور در حقوق مراجعه کنید .

تقصیر پرستار یا بیمار

مسئله ی دیگر در مورد مسئولیت پزشکی ، مواردی است که پزشک دستوراتی را به پرستار و یا خود بیمار می دهد . در صورتی که به سبب دستورات موجب تلف یا صدمه بدنی شود ، ضامن است مگر آن که طبق ماده 495 قانون مجازات اسلامی عمل کند یعنی مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا این که قبل از مراجعه رضایت و برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیر هم نشود .اما اگر مریض یا پرستار بداند که دستور اشتباه است و موجب صدمه و تلف می شود و با این وجود به دستور عمل کند ، پزشک ضامن نیست و در حقیقت قانونگذار می گوید که خود کرده را تدبیر نیست .

در مقاله مسئولیت حقوقی پرستاران ، این موضوع به طور مفصل توضیح داده شده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

لف: معانی رضایت نامه و برائت نامه:

1. رضایت : رضایت در لغت به معنای راضی و خشنود شدن،رضاداشتن،موافق بودن باامری،تن در دادن و پذیرفتن آمده است،رضایت به صورت شفاهی و کتبی ممکن است

2. رضایت نامه: ورقه ای که شخصی درخصوص انجام امر یا کاری بصورت کتبی اعلام رضایت و موافقت می نماید.

3. رضایت نامه در پزشکی: شامل ورقه ای است که بیمار یا نمایندگان قانونی او در خصوص انجام اقدامات درمانی و تشخیصی مورد نیاز توسط تیم پزشکی رضایت و موافقت خود را بصورت کتبی اعلام مینماید.

4. برائت :برائت در لغت به معنای آزاد نمودن شخصی از تعهد یا عملی ،فاقد ضمان و مسئولیت،بری نمودن از خسارتها،بیزاری،بی گناهی و دوری جستن آمده است.

5. برائت نامه در پزشکی : ورقه ای است که در آن بیمار یا نمایندگان قانونی او نسبت به عدم ضمان و مسئولیت کادر تیم پزشکی در اقدامات درمانی آنان اعلام می نمایند.

6.  

ب – رضایت و برائت در امور پزشکی در قانون:در قانون مجازات اسلامی در مواردی به رضایت و برائت اشاره شده است که به ذکر آنها می پردازیم.

1- بند 2 ماده 59 قانون مجازات اسلامی:( هر نوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخصی یا اولیا یا سر پرستان  یا نمایندگان قانونی آنها و رعایت موازین فنی و علمی  ونضامات  دولتی انجام شود در موارد فوری اخذ رضایت ضروری نخواهد بود.)

2- ماده 60 قانون مجازات اسلامی:  چنانچه طبیب قبل از شروع درمان یا اعمال جراحی از مریض و یا ولی او برائت حاصل نموده باشد ضامن خسارت جانی،یا مالی یا نقض عضو نیست و در موارد فوری که اجازه گرفتن ممکن نباشد طبیب ضامن نمی باشد.

3- ماده 319 قانون مجازات اسلامی: هر گاه طبیبی گرچه حاذق و متخصص باشد در معالجه هایی که شخصأ انجام می دهد یا دستور آن را صادر می کند هر چند با اذن مریض یا ولی او باشد باعث تلف جان یا نقص عضو یا خسارت مالی شود ضامن است.

4- ماده 322 قانون مجازات اسلامی((هرگاه طبیب با بیطار (دامپزشک) و مانند آن قبل از شروع به درمان از مریض یا ولی او یا از صاحب حیوان برائت حاصل نماید عهده دار خسارت پدید آمده نخواهد بود))

همانگونه که ملاحظه می گردد قانونگذار برای رضایت و برائتی که بیمار یا نماینده قانونی او در پرونده پزشکی می دهند. به نکاتی اشاره نموده است ،که رعایت آنها برای شاغلین حرف پزشکی و پیراپزشکی  لازم و ضروری است که به آنها به صورت خلاصه شده اشاره می گردد.

1. در موارد فوریتهای پزشکی (اورژانس) هر لحظه برای نجات جان بیمار مهم است ،لذا تیم درمان در اینگونه موارد باید نهایت تلاش و کوشش خود را جهت نجات جان و جلوگیری از وخامت حال بیمار یا مصدوم انجام دهند در این موارد انجام تمام اقدامات درمانی لازم بدون اخذ رضایت و برائت امکان پذیر است و نیاز به اخذ رضایت نامه نیست.

2. درخصوص انجام هر گونه اقدام درمانی و تشخیصی  برای بیمار به منظور مشروعیت  بخشیدن به اقدامات فوق باید قبل از شروع به درمان از بیمار و چنانچه بیمار فاقد هوشیاری کامل یا صغیر یا مجنون است از نمایندگان قانونی او رضایت نامه و برائت نامه اخذ نمود زیرا چنانچه برائت نامه و رضایت نامه اخذ نشود،هر گونه اقدام درمانی برای بیمار ولو با رعایت کلیه نکات قانونی و داشتن مهارت لازم و بدور از هر گونه تقصیر صورت گیرد نا مشروع است و چنانچه خسارتی متوجه بیمار شود تیم درمان مسئول و ضامن جبران آن می باشد.

3. در صورت اخذ برائت  نامه و رضایت نامه،  تیم درمان(پزشک،پرستارو...) باید با رعایت کلیه قوانین و ایین نامه های دولتی ،داشتن مهارت لازم و بدون هر گونه تقصیر یا قصوری اقدامات درمانی اعم از تشخیصی و جراحی و....را  برای بیمار انجام دهند در این صورت اگر موجب ورود  خسارت به بیمار شوند تیم درمان اعم از پزشک و پرستار مسئول نیستند و فاقد هرگونه مسئولیتی از نظر جبران خسارت یا دیه و ... می باشند.

ج- شرایط رضایت نامه و برائت نامه معتبر:

1- رضایت نامه و برائت نامه باید ساده، روشن و به دور از اصطلاحات پزشکی و برای عموم قابل فهم باشد.

2- بیماری که رضایت نامه و برائت نامه را با امضا یا اثر انگشت تائید می نماید باید بالغ و عاقل باشد لذااخذ  رضایت نامه و برائت نامه از مجنون و طفل صغیر فاقد اعتبار است.

3- رضایت نامه یا برائت نامه نباید به زور یا تهدید یا فشار اخذ گردد و نباید وضعیت بیمار طوری وخیم جلوه داده شود که بیمار یا نمایندگان قانونی او با اکراه واجبار مجبور به دادن رضایت یا برائت باشند.

4- در صورتی که بیمار هوشیار نیست و یا در شرایطی است که قادر به دادن رضایت نامه و برائت نامه نمی باشد باید از نمایندگان قانونی شامل پدر یا جد پدری ،مادر،قیم  یا سرپرست قانونی بیمار اقدام به اخذ برائت نامه و رضایت نامه نمود.

نتیجه: ضمن بررسی موارد قانونی مربوطه ،آرا صادره از دادگاهه و دیوان عالی کشور و نظرات اداره حقوقی قوه قضائیه و سایر منابع فقهی و قانونی این نتیجه حاصل می شود که رضایت نامه و برائت نامه معتبر در رفع ضمان و مسئولیت تیم درمان(پزشک،پرستار و سایر حرف وابسته )در مواقعی موثر است که اقدامات درمانی بدون هرگونه تقصیر و قصور پزشکی (بی مبالاتی، بی احتیاطی،عدم رعایت نظامات دولتی و نداشتن مهارت لازم) برای بیمار صورت گرفته باشد در این صورت پزشک و تیم درمان مسئولیتی در جبران خسارت وارده احتمالی به بیمار ندارند.

منابع:

1. بازیگر،یدالله،قانون مجازات اسلامی در آینه آرا دیوان عالی کشور ،قتل عدم و خطای محض ،انتشارات ققنوس، سال 76

2. شامبیاتی،دکتر هوشنگ ،حقوق کیفری اختصاصی،جلد اول،انتشارات ویستار،سال 80

3. گودرزی،دکتر فرامرز،پزشکی قانونی،جلد اول ،انتشارات گوتنبرگ،سال 77

4. مجموعه نظرات مشورتی فقهی در امر کیفری ،جلد 1و 2،انتشارات معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه ،سال 82

5. قانون مجازات اسلامی ،معاونت پژوهش و تدوین ریاست جمهوری ،سال 83