مراحل نگارش یک معاهده

 

مراحل انعقاد معاهده:

1. مذاکره

2. نگارش(انتخاب زبان معاهده)

3. امضا(Signature) یا پاراف

4. تصویب معاهده(ratification) (عمل حقوق یک جانبه ای که بر عهده مجلسه)

5.تودیع اسناد یا مبادله اسناد(Exchange of instrument)

 

 

1. مذاکره:

دولت ها برای مذاکره نماینده یا نمایندگانشون رو میفرستند. برخی از این نماینده ها باید چیزی به نام اختیار نامه داشته باشند تا صالح به مذاکره باشند اگر بدون اجازه دولتشون اقدام مذاکره کنند ومعاهده با دولت مقابل ببندند اون معاهده برای اون دولت غیرنافذه. البته گاهی سکوت دولت متبوع حکایت از این داره که طرفی که به عنوان نماینده دولتش فرستاده نیاز به اختیار نامه کتبی نداره. مثل حضور حاج قاسم سلیمانی برای مذاکره با روسیه.

 

نگارش معاهده: 

معاهده در یک نگاه کلی به سه بخش تقسیم میشه مقدمه،متن،ضمائم

مقدمه جنبه الزام آوری نداره وجنبه تفسیری وتوصیفی داره.

ضمائم جنبه الزام آوری داره ومعمولا به نحوه اجرا معاهده اشاره داره.عمل نگارش معاهده عمل کارشناسی است که پس از مذاکره توسط کارشناسانی که کنار شخص مذاکره کننده(مثلا اقای ظریف) بودند صورت میگیره. حالا یا بلافاصله بعد از مذاکره یا با فاصله مثلا 5 روز بعد از مذاکره.

نگارش در معاهده قانون ساز توسط تابعان حقوق بین الملل معمولا صورت نمیگیره بلکه توسط نهاد های دائمی بین المللی مثل کمیسیون حقوق بین الملل صورت میگیره.معمولا کمیسیون حقوق بین الملل مخبر ویژه ای تعیین میکنه مخبر ویژه طرح اولیه مینویسه میفرسته برای کمیسیون حقوق بین الملل(نظراتش حقوقیه)بعد تایید در اینجا برای مجمع عمومی فرستاده میشه مجمع عمومی میفرسته کمیته امور حقوقی(با اینکه نهاد حقوقیه بیشتر نظراتش سیاسیه) تا اگر نظر اصلاحی داره انجام بده.

زبان نگارش معاهده میتونه کاملا توافقی باشه. مثلا بین ایران وعراق زبان توافقی معتبر بینشون فرانسوی بود. اگر زبان ها با اعتبار برابر بودند باید به موضوع وهدف معاهده برای تفسیر توجه کرد.

 

امضا معاهده:

در موافقنامه ساده صرف امضا کافیه اثر حقوقی داره،امضا به منزله تصویبه.امضا در این معاهده باعث الزام تو به معاهده میشه. واثر حقوقی داره.
مگر که خلافش توافق کنند.
معاهده به شرط تصویبAd referendum
در موافقنامه رسمی صرف امضا به منزله تصویب نیست وامضا صرف در اینجا اثر حقوقی نداره ومنجر به الزام تو به معاهده نمیشه بلکه باید تصویب هم باشه بعد از تصویبه که اثر حقوقی پدید میاد. حالا این امضا کردنه چه اثری داره؟ این امضا کردن به معنی به رسمیت شناختن متن معاهده است نه از جهت الزام آوری بلکه از این جهت که  مفاد معاهده رو دیگه نمیشه تغییر داد و هرچی که نوشتیم همونه  فقط ما منتظر اعلام نظر مجلس شما برای اعلام رضایت یا عدم رضایت میمونیم.

تصویب معاهده:

طبق اصل حاکمیت دولته ها دولت ها الزامی به تصویب معاهده ندارن واگه تصویب نکنن مسئولیت بین امللی متحمل اونا نیست(به جز برای ماده ۱۸ حقوق معاهدات)

 

 

 

تودیع یا مبادله سند:

تودیع سند برای اسناد چند جانبه است.  که معمولا سند رو به امین میسپارند. امین کیه؟ امین میتونه دبیر کل سازمان ملل باشه یا یک کشور باشه یایک سازمان بین المللی باشه. کار امین چیه؟ رعایت بی طرفی خود،برسی صحت امضا سند،تهیه کپی از متن اصلی،اطلاع به طرفین درباره محتوا اسناد و....

مبادله سند برای اسناد 2 جانبه است.

اجرا معاهده:

ما در اجرا معاهده سه نوع معاهده داریم.  معاهده 2 جانبه،چند جانبه وهمه جانبه. در معاهده دوجانبه از زمانی که خود معاهده سند رو لازم اجرا میدونه. در سند چند جانبه بایستی همه دولت ها اعلام موفقت کنند. اما در معاهده همه جانبه نیاز به رضایت همه دولت ها نیست.